Postępowanie w chorobach sercowo-naczyniowych u osób z cukrzycą. Podsumowanie wytycznych European Society of Cardiology 2023
08.04.2024
Na podstawie: N. Marx, M. Federici, K. Schütt, D. Müller Wieland, R.A. Ajjan, M.J. Antunes, R.M. Christodorescu, C. Crawford, E. Di Angelantonio, B. Eliasson, C. Espinola-Klein, L. Fauchier, M. Halle, W.G. Herrington, A. Kautzky-Willer, E. Lambrinou, M.M. Lettino, D.K. McGuire, W. Mullens, B. Rocca, N. Sattar; ESC Scientific Document Group: 2023 ESC Guidelines for the management of cardiovascular disease in patients with diabetes.
lek. Maria Referowska, dr n. med. Wiktoria Leśniak, dr n. med. Ewa Płaczkiewicz-Jankowska
komentarze: dr hab. n. med. Witold Streb; prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak
European Heart Journal, 2023; 44: 4043–4140
Wybrane treści dla pacjenta
-
Choroba wieńcowa
Choroba wieńcowa polega na tworzeniu się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych (tętnicach doprowadzających krew do mięśnia sercowego). Choroba wieńcowa skutkuje niedokrwieniem mięśnia sercowego i może powodować – w zależności od nasilenia i stopnia niedokrwienia mięśnia sercowego – przewlekłe zespoły wieńcowe (dławica piersiowa stabilna) oraz ostre zespoły wieńcowe (zawały serca). Profilaktyka choroby wieńcowej opiera się na zapobieganiu miażdżycy, która jest najczęstszą przyczyną choroby wieńcowej.
-
Dieta w leczeniu otyłości i towarzyszącej jej insulinooporności
U chorych z nadwagą i otyłością nadmiar tkanki tłuszczowej trzewnej stanowi przyczynę rozwoju insulinooporności. Konsekwencją otyłości i insulinooporności może być rozwój zaburzeń gospodarki węglowodanowej (stan przedcukrzycowy i cukrzyca typu 2). Są one powikłaniami metabolicznymi otyłości, a ryzyko ich rozwoju zwiększa się wraz ze wzrostem wskaźnika BMI. Z kolei prawidłowo zbilansowana dieta stanowi podstawę leczenia otyłości oraz prewencji i leczenia jej powikłań metabolicznych.
-
Cukrzyce wtórne
Zalicza się do nich zaburzenia gospodarki węglowodanowej związane z chorobami trzustki, zaburzeniami endokrynologicznymi lub stosowaniem niektórych leków.
-
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 to najczęściej występujący na świecie typ cukrzycy. Wyróżnia się dwie przyczyny cukrzycy typu 2: jedna to upośledzenie wydzielania insuliny, na które wpływ mają różne czynniki genetyczne, druga to oporność na działanie insuliny (insulinooporność), której przyczyną mogą być zarówno czynniki genetyczne, jak i otyłość.
-
Zawał serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI)
Zawał serca z uniesieniem odcinka ST jest najczęściej spowodowany zakrzepem zamykającym tętnicę wieńcową i powstającym w miejscu uszkodzenia blaszki miażdżycowej, najczęściej jej pęknięcia. Tętnica wieńcowa, której zadaniem jest dostarczanie krwi do mięśnia sercowego, jest wtedy „zatkana”. Mięsień sercowy nie dostaje wystarczającej ilości krwi, ulega niedokrwieniu, niedotlenieniu i obumiera.
-
Hiperglikemia poranna
Hiperglikemia poranna to wzrost stężenia glukozy we krwi rano (po obudzeniu) do wartości przekraczającej górną granicę zalecanego zakresu, który wynosi 70-110 mg/dl (3,9-6,1 mmol/l). Gdy stężenie glukozy wyniesie 250 mg/dl (13,9 mmol/l), mogą wystąpić objawy, takie jak bóle głowy, nudności i wymioty.
-
Kwasica ketonowa
Kwasica to zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. O kwasicy mówimy, gdy pH krwi ma wartość poniżej 7,35. Kwasica ketonowa jest jednym z groźnych powikłań cukrzycy, dla którego poza zmniejszeniem pH krwi charakterystyczna jest obecność tzw. ciał ketonowych w moczu.
-
Hiperaldosteronizm pierwotny
Hiperaldosteronizm to stan spowodowany nadmierną produkcją hormonu zwanego aldosteronem przez nadnercza. Nadmiar aldosteronu powoduje zatrzymanie sodu i wody w organizmie, co skutkuje wzrostem ciśnienia tętniczego.
-
Jak oszacować u siebie poziom ryzyka sercowo-naczyniowego?
W celu ustalenia, jakie czynniki mają wpływ na ryzyko groźnych chorób serca i naczyń, w Europie i Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania obejmujące wiele tysięcy chorych. Przez wiele lat obserwowano ich, leczono, sprawdzano, u których osób częściej występują groźne dla życia choroby.
-
Cukrzyca ciążowa – rozpoznanie, normy, skutki, poród, leczenie
Cukrzyca ciążowa występuje u 3–5% kobiet ciężarnych. Nie każda wykryta w ciąży cukrzyca jest cukrzycą ciążową, może to być także cukrzyca typu 1 lub 2 i wówczas wymaga leczenia przewlekłego. Leczenie polega przede wszystkim na przestrzeganiu diety oraz odpowiedniej aktywności fizycznej, a jeśli to nie przynosi odpowiednich rezultatów, stosowaniu insuliny. Przy odpowiednim leczeniu kobieta z cukrzycą ciążową może urodzić zdrowe dziecko