Prewencja chorób sercowo-naczyniowych – postępy 2019/2020
12.10.2020
prof. dr hab. n. med. Barbara Cybulska, prof. dr hab. n. med. Longina Kłosiewicz-Latoszek
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa
Wybrane treści dla pacjenta
-
Miażdżyca
Miażdżyca to przewlekła choroba zapalna tętnic, cechująca się tworzeniem charakterystycznych zmian w ich ścianie – blaszek miażdżycowych. Miażdżyca może być bezobjawowa lub powodować m.in. bóle wieńcowe (a także zawał serca), chromanie przestankowe oraz objawy neurologiczne. Miażdżyca, rozwijająca się podstępnie przez wiele lat stanowi przyczynę chorób sercowo-naczyniowych (np. zawału serca). W profilaktyce miażdżycy najważniejszy jest odpowiedni tryb życia – utrzymywanie odpowiedniej diety, prawidłowej masy ciała, aktywność fizyczna, niepalenie papierosów.
-
Dobry cholesterol i zły cholesterol
Cholesterol jest niezbędnym do funkcjonowania organizmu związkiem chemicznym – między innymi buduje błony komórkowe, jest prekursorem niektórych hormonów, przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Zbyt duże stężenie niektórych frakcji cholesterolu („zły cholesterol”) może jednak przyczyniać się do wystąpienia miażdżycy i jej powikłań. Badaniem, które ocenia stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji jest lipidogram.
-
Dławica odmienna
Dławica Prinzmetala (odmienna, naczynioskurczowa) jest rzadką postacią choroby wieńcowej, w której ból dławicowy (za mostkiem, który może promieniować) jest wywołany samoistnym skurczem tętnicy wieńcowej. Choć dolegliwości zwykle nawracają, to zapadalność na zawał serca jest bardzo mała
-
Statyny
Statyny to leki zmniejszające stężenie cholesterolu we krwi, są powszechnie stosowane w leczeniu hipercholesterolemii. Statyny są także skuteczne w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, ponieważ hipercholesterolemia sprzyja miażdżycy, która z kolei jest czynnikiem powodującym niekorzystne zmiany w układzie krążenia.
-
Zawał serca bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI)
Nazwa zawał „bez uniesienia odcinka ST” jest związana z tym, że u pacjentów w zapisie EKG nie występują charakterystyczne zmiany, które są widoczne u pacjentów z innym typem zawału. Dochodzi jednak do zwiększenia się we krwi stężenia tzw. troponin sercowych.
-
Choroba wieńcowa
Choroba wieńcowa polega na tworzeniu się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych (tętnicach doprowadzających krew do mięśnia sercowego). Choroba wieńcowa skutkuje niedokrwieniem mięśnia sercowego i może powodować – w zależności od nasilenia i stopnia niedokrwienia mięśnia sercowego – przewlekłe zespoły wieńcowe (dławica piersiowa stabilna) oraz ostre zespoły wieńcowe (zawały serca). Profilaktyka choroby wieńcowej opiera się na zapobieganiu miażdżycy, która jest najczęstszą przyczyną choroby wieńcowej.
-
Koronarografia
Koronarografia jest zabiegiem diagnostycznym, który umożliwia ocenę tętnic wieńcowych (czyli tętnic, które zaopatrują w krew mięsień sercowy). Jest to badanie inwazyjne, podczas którego podaje się do tętnic środek kontrastowy i wykonuje obrazowanie rentgenowskie.
-
Zawał serca
Zawał serca to stan niedokrwienia mięśnia sercowego, który skutkuje jego martwicą. Najczęściej zawał serca jest konsekwencją miażdżycy tętnic wieńcowych. Głównym objawem zawału jest ból w klatce piersiowej, zwykle bardzo silny, piekący, dławiący, gniotący lub ściskający, który trwa dłużej niż 20 minut i narasta. Zawał serca jest stanem zagrożenia życia i wymaga niezwłocznego wezwania karetki pogotowia ratunkowego.
-
Zawał serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI)
Zawał serca z uniesieniem odcinka ST jest najczęściej spowodowany zakrzepem zamykającym tętnicę wieńcową i powstającym w miejscu uszkodzenia blaszki miażdżycowej, najczęściej jej pęknięcia. Tętnica wieńcowa, której zadaniem jest dostarczanie krwi do mięśnia sercowego, jest wtedy „zatkana”. Mięsień sercowy nie dostaje wystarczającej ilości krwi, ulega niedokrwieniu, niedotlenieniu i obumiera.
-
W jakiej poradni powinna się leczyć osoba z hipercholesterolemią?
Podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego w surowicy, szczególnie u młodej, szczupłej osoby wymaga diagnostyki.